Płytki biorą udział w procesach krzepnięcia krwi, tworzeniu czopu hemostatycznego i zatrzymywaniu krwawień. Wiesz, jakie są normy trombocytów i co oznacza ich zbyt duża lub zbyt mała ilość?

Rola trombocytów w organizmie

Płytki krwi (trombocyty) przedostają się do układu krążenia z miejsca swego powstania – szpiku kostnego. Tam wytwarzają je megakariocyty (duże komórki). Trombocyt żyje od 8 do 10 dni (1). Nie ma jądra, charakteryzuje się postrzępioną cytoplazmą z ziarnistościami pełnymi enzymów i wielu czynników wykorzystywanych w procesie krzepnięcia krwi. Mówiąc dokładniej, płytki uczestniczą w inicjowaniu krzepnięcia i procesie rozkładu zakrzepów (tzw. fibrynolizie). Biorą też udział w skurczach naczyń krwionośnych.

Gdy dochodzi do uszkodzeń tkanki, we krwi zachodzą reakcje prowadzące do przemiany fibrynogenu (pierwszego czynnika krzepnięcia) w fibrynę, która tworzy „rusztowanie” skrzepu. Cząsteczki fibryny budują specjalną siateczkę, która zasklepia rany. Siateczka wychwytuje erytrocyty i trombocyty, dzięki którym powstaje skrzep. Płytki zaczynają wydzielać mediatory, które ze skrzepu tworzą trwałą skrzeplinę i aktywizują procesy w organizmie, które regenerują tkanki i naczynia (2).

Normy, za mała i za duża liczba pytek

W wynikach badań trombocyty oznacza się skrótem PLT. Norma liczby płytek krwi we krwi waha się w przedziale od 150 do 400 tys. na mikrolitr (3). Jeśli ich liczba we krwi jest za niska, mówi się o zaburzeniu zwanym trombocytopenią (małopłytkowością). Więcej na temat wskaźników związanych z trombocytami możesz przeczytać na portalu Adamed Expert: http://adamed.expert/podwyzszone-p-lcr-i-pdw-co-oznacza/.

Do liczby trombocytów powyżej normy często przyczyniają się stany fizjologiczne – np. duży wysiłek fizyczny. U kobiet zwykle dochodzi do trombocytozy (nadpłytkowości) po okresie ciąży i porodzie. W pewnych przypadkach jednak za duża liczba płytek świadczy, że w organizmie rozwija się poważna choroba, np. rozległa infekcja, nowotwór szpiku lub nadpłytkowość samoistna. Jeśli płytki przekraczają normę, może dojść do utworzenia zakrzepów naczyniowych, zwłaszcza po zabiegach operacyjnych, udarach czy krwotokach (4).

Za niska liczba płytek wywołuje krwawienia. Czasem trombocytopenia wskazuje na zaburzenia w procesie wytwarzania płytek (w szpiku kostnym). To jeden z objawów ostrej białaczki, a także przerzutu nowotworu do szpiku. Trombocyty poniżej normy występują w niektórych schorzeniach zakaźnych, jak odra i mononukleoza, towarzyszą chorobom śledziony i chorobom autoimmunologicznym. Nieraz za trombocytopenię odpowiada niedobór witamin z grupy B (głównie B12 lub B9). Zdarza się, że stan wiąże się z działaniem niektórych leków (5).

1. Wydawnictwo Czelej, http://www.czelej.com.pl/images/59_krawienia.pdf, dostęp: 4.07.2016
2. Jw.
3. Medycyna Praktyczna, http://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99884,morfologia-krwi, dostęp: 4.07.2016
4. Diagnostyka Laboratoryjna, http://diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/DL_4_2012._str_455-460.pdf, dostęp: 4.07.2016
5. Okręgowa Izba Aptekarska w Krakowie (biuletyn), http://oia.krakow.pl/storage/Interakcje leków.pdf, dostęp: 4.07.2016

ARTYKUŁ SPONSOROWANY