Endometrioza charakteryzuje się obecnością komórek błony śluzowej macicy (endometrium) w innych miejscach organizmu, poza samą jamą macicy. Jej ogniska występują zazwyczaj w jamie otrzewnej, rzadziej w okolicach sromu, szyjki macicy czy pęcherza moczowego. Endometrium reaguje na zmiany hormonalne, które zachodzą u kobiety w trakcie cyklu menstruacyjnego.

Endometrioza – jak się objawia?

Objawia się to szeregiem bardzo bolesnych i trudnych do skategoryzowania reakcji organizmu. Ból powodowany przez endometriozę odczuwalny jest przede wszystkim w dole miednicy. Stan zapalny, który rozwija się podczas miesiączki może ponadto objawiać się silnymi krwawieniami, wymiotami, biegunką, bólem pleców i ogólnym osłabieniem. Objawy te trudno uciszyć za pomocą leków przeciwbólowych. Zazwyczaj wyłączają kobietę z normalnego funkcjonowania i odbierają energię do życia.

Zaraz po mięśniakach, endometrioza jest najczęstszą przyczyną histerektomii (operacji usunięcia macicy). Na świecie choruje na nią około 180 mln kobiet w wieku rozrodczym. To równie poważna, co enigmatyczna choroba – mechanizm jej powstawania, pomimo licznych badań, nie został dokładnie poznany. Przypuszcza się, że główną przyczyną endometriozy są tzw. krwawienia wsteczne, czyli przedostawanie się krwi menstruacyjnej do jamy otrzewnej i następujące potem wszczepianie się tam złuszczonych komórek endometrium. U wielu kobiet cierpiących na endometriozę, miesiączkowanie wsteczne nie występuje jednak, dlatego muszą istnieć inne, dodatkowe czynniki, które ją powodują. Endometrioza często współwystępuje z krótkimi cyklami menstruacyjnymi, wczesnym pojawieniem się pierwszej miesiączki czy bezdzietnością. Duże znaczenie w jej rozwoju mają również geny. 

Diagnostyka endometriozy

Główny problem z endometriozą polega na tym, że bardzo trudno ją zdiagnozować. Zmiany w postaci guzków, cyst i torbieli mogą być zlokalizowane różnych trudnodostępnych miejscach, dlatego większość metod wykrywania endometriozy nie daje całkowitego obrazu choroby. Jedyne miarodajne badanie to laparoskopia ginekologiczna, polegająca na wprowadzeniu do jamy brzusznej specjalnej tuby optycznej. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, gdyż jest bardzo inwazyjny. Ponadto diagnozę mogą wspomóc badanie USG brzucha, rezonans magnetyczny, oznaczenie markera nowotworowego, badanie HSG, laparotomia, badanie dna macicy, jak również tomografia komputerowa.

Leczenie – farmakologiczne i chirurgiczne

Leczenie endometriozy polega głównie na rozpoczęciu terapii hormonalnej oraz może wiązać się z koniecznością chirurgicznego usunięcia zmian. Operacja tego typu jest jednak skomplikowana i nie oznacza końca problemów zdrowotnych. Niemniej, pomaga kobiecie zachować płodność, zmniejsza intensywność bólu i stanu zapalnego oraz zapobiega wystąpieniu niebezpiecznych zmian anatomicznych.