Jak dotąd powszechnie uważano, że metabolizm działa najsprawniej w okresie dojrzewania, a między trzecią a czwartą dekadą życia stopniowo spowalnia i dlatego coraz trudniej jest zachować szczupłą sylwetkę. Najnowsze badania przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców skupionych wokół Duke University zdecydowanie temu przeczą.
Skąd wziął się więc mylny pogląd o spowalnianiu metabolizmu już po trzydziestce?
W świetle wspomnianych badań obiegowe przekonania o ludzkim metabolizmie okazują się fałszem. Spowolnienie procesów metabolicznych nie musi być skorelowane z wiekiem. Znaczące zmiany w tym zakresie zachodzą dopiero po ukończeniu 60. roku życia – wcześniej zgoła inne czynniki mają zasadniczy wpływ na tempo przemiany materii. Większe znaczenie należy przypisać diecie oraz aktywności fizycznej.
BMR to nie wszystko
Badania międzynarodowego zespołu naukowców, podjęte z inicjatywy badaczy skupionych wokół Duke University, objęły analizę wydatkowania energii u ponad 6600 osób w wieku od 1 tygodnia do 95 lat w 29 krajach na całym świecie.
Wcześniejsze badania tego rodzaju mierzyły tylko ilość energii zużywanej do utrzymania funkcji życiowych, nie uwzględniały więc innych aktywności poza oddychaniem, trawieniem i tłoczeniem krwi. Pomiar tych trzech parametrów pozwala ustalić podstawowe tempo metabolizmu (BMR).
Dr Jacqueline A. Vernarelli, dyrektora ds. edukacji naukowej i konsultacji w College of Health Professionals na Sacred Heart University w Connecticut, określiła BMR jako „koszt utrzymania” – to energia potrzebna do utrzymania podstawowych procesów fizjologicznych w stanie spoczynku.
Nietrudno jednak zauważyć, że zdecydowana większość ludzi zajmuje się na co dzień czymś więcej niż tylko oddychaniem i trawieniem. Stukamy na przykład w klawiaturę, spacerujemy, wchodzimy po schodach. Niektórzy nawet myślą.
Kto ma najlepszy metabolizm?
Wspomniane powyżej badanie wykazało, że niemowlęta spalają kalorie najszybciej. Przez pierwszy rok życia wydatkują energię aż o 50% szybciej niż osoba dorosła. Wynika to między innymi z gwałtownego przyrostu masy ciała w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy. Po tym czasie przemiana materii zwalnia o ok. 3% każdego kolejnego roku, aż do 20 roku życia.
Wydawałoby się, że w okresie nastoletnim powinien nastąpić wzrost zapotrzebowania na kalorie, w związku z dorastaniem, jednak wyniki badania temu przeczą. Między 20. a 50. rokiem życia tempo metabolizmu się stabilizuje, co potwierdzają nawet przykłady kobiet będących w ciąży, których potrzeby kaloryczne nie wykroczyły poza oczekiwany pułap.
Kiedy metabolizm zwalnia?
Wyniki badania wskazują na to, że metabolizm nie zwalnia w sposób znaczący przed ukończeniem 60 lat, chyba że zmienia się czyjś tryb życia. Zmiana nawyków żywieniowych, a w jeszcze większym stopniu podjęcie regularnej aktywności fizycznej może wpłynąć na tempo przemiany materii. Według danych szacunkowych metabolizm każdego roku zwalnia o niecały 1%. Dopiero po przekroczeniu 90. roku życia organizm potrzebuje 25% mniej kalorii każdego kolejnego dnia, co jest związane przede wszystkim z utratą mięśni.
Podsumowując: nie ma się co przejmować upływem czasu, ponieważ tempo metabolizmu w większej mierze zależy od tego, co jemy i czy uprawiamy sport, niż od naszego wieku.
