Badanie moczu – kiedy wyniki mogą niepokoić?

Badanie moczu – kiedy wyniki mogą niepokoić?

Dzięki temu prostemu, nieinwazyjnemu testowi można wykryć szereg schorzeń dotykających różne narządy, często niezwiązane bezpośrednio z produkcją moczu. Dzieje się tak, dlatego że układ wydalniczy człowieka stanowi drogę eliminacji ogromnej liczby substancji, które mogą wskazywać na zaburzenia pracy poszczególnych narządów. Cześć odchyleń od normy w badaniu ogólnym moczu może być zupełnie bez znaczenia klinicznego, inne będą silnie sugerować istnienie w organizmie choroby. Dowiedz się, jak czytać wynik badania moczu i na co zwracać uwagę.

Trudna sztuka oceny właściwości fizycznych moczu

Ocena właściwości fizycznych moczu i wyciąganie z otrzymanych wyników prawidłowych wniosków nie należą do najłatwiejszych zadań. Są to bowiem cechy, które są najbardziej podatne na zmiany pod wpływem niechorobowych czynników, jak na przykład diety, ilości wypijanej wody czy zażywanych leków. Ocenia się tutaj pH moczu, które prawidłowo wynosi od 4,5 do 8,0 – zaburzenia w tym zakresie mogą wynikać albo z choroby, np. defektu cewek nerkowych, albo np. spożywania produktów zwiększających kwasowość moczu, w tym soku żurawinowego czy witaminy C. Barwa moczu prawidłowo powinna być jasnożółta. Zmiany tej cechy często mają podłoże chorobowe: obecność krwi, barwników żółciowych, bilirubiny, bakterii czy tłuszczów, ale też mogą wynikać ze spożycia leków czy pokarmów (np. buraków), powodujących zmianę barwy moczu.

Kiedy natomiast mocz przestaje być przejrzysty i obserwuje się jego zmętnienie, można podejrzewać wytrącanie się kryształów fosforanowych lub moczanów, a rzadziej ropomocz w przebiegu zakażeń układu moczowego.

Niekiedy ocenia się także zapach moczu, który może wynikać ze stosowanej diety, ale może też wskazywać na konkretną chorobę – cukrzycę, zaburzenia przemian aminokwasowych (np. w fenyloketonurii) czy obecność ropy w moczu.

Ostatnim parametrem fizycznym, ocenianym w badaniu laboratoryjnym moczu, jest jego ciężar właściwy. Jest to cecha bardzo zmienna w zależności od stanu nawodnienia organizmu, ale niejednokrotnie wskazywać może na podłoże chorobowe upośledzonego zagęszczania moczu – zaburzenia hormonalne, elektrolitowe czy też choroby nerek. Na podstawie samej oceny właściwości fizycznych moczu nie da się zdiagnozować lub wykluczyć choroby, dlatego każde odchylenie od normy wymaga poszukania przyczyny takiego stanu.

Czasem w moczu pojawiają się substancje, których nie powinno tam być

Wykrywaniu podwyższonego stężenia różnych substancji w moczu służy drugi etap badania próbki – ocena cech biochemicznych. W tej części badania każde odchylenie od normy powinno niepokoić i skłaniać do dalszej diagnostyki i weryfikacji otrzymanego wyniku. Nadmiar białka może bowiem świadczyć o uszkodzeniu nerek, mięśni, erytrocytów, chorobach rozrostowych krwi czy stanach zapalnych dróg moczowych. Niekiedy tylko przyczyna białkomoczu jest prozaiczna, jak na przykład po intensywnym wysiłku fizycznym, gdzie uszkodzone zostają komórki mięśniowe i uwalniana jest do krwi mioglobina, wykrywana później w moczu.

Odczytanie na wyniku badania obecności barwników żółciowych: urobilinogenu lub bilirubiny może wskazywać na choroby wątroby, zaś glukoza i ciała ketonowe będą sugerować zachorowanie na cukrzycę. Pozostałe parametry oceniane w tej części – hemoglobinę, świadczącą o obecności krwi w moczu, oraz azotyny i esterazę leukocytową, pojawiające się przy zakażeniach układu moczowego, najlepiej rozpatrywać razem z wynikiem rozmazu mikroskopowego, który zwykle znajduje się na końcu wyniku badania.

Próbkę moczu ocenia się także pod mikroskopem

W ostatniej części oceny cech morfologicznych próbki moczu określa się liczbę oraz wygląd: krwinek czerwonych, leukocytów, bakterii oraz ewentualnie wałeczków i kryształów. Wszystkie te elementy mogą pojawiać się prawidłowo w moczu, jednak w niewielkich ilościach. Przekroczenie wartości prawidłowych może oznaczać kolejno: obecność krwi w moczu, zakażenie układu moczowego oraz specyficzne problemy, dotykające nawet odległych od układu moczowego narządów, w zależności od tego, z czego zbudowane są wałeczki lub kryształy.

Warto pamiętać, że jeśli jedynym odchyleniem od normy jest obecność bakterii w moczu, może to oznaczać zanieczyszczenie próbki bakteriami ze skóry z okolicy moczowo-płciowej i wówczas badanie najlepiej powtórzyć.

Wyniki badania ogólnego moczu stanowią istotną wskazówkę dla diagnosty i tak powinny być traktowane. Nie należy się zbytnio martwić pojedynczymi odchyleniami od normy, a jedynie poddać je dalszej weryfikacji. Często okazuje się bowiem, że za niepokojącym wynikiem stoi albo złe przygotowanie pacjenta do badania, albo jakaś przyczyna niechorobowa. Zawsze jednak warto taki wynik wyjaśnić

A R T Y K U Ł  S P O N S O R O W A N Y

Vitalogy
ADMINISTRATOR
PROFILE

Więcej z tej tematyki:

Sprawdź!: Sposób na szparagi
Galaretki Owocowe: lekka przekąska dla każdego
Powiększone Węzły Chłonne: Czy są niebezpieczne?
Odpowiedniki Leków: tańsze od oryginalnych leków z tą samą substancją czynną
Najlepsza Odżywka Do Rzęs: jak wybrać dobrą?
Jak O Nie Dbać?: Soczewki fotochromowe