O elektrolitach słyszymy najczęściej, gdy nadchodzi fala upałów. Wiemy, że wówczas ich uzupełnianie jest szczególnie ważne i zmniejsza ryzyko odwodnienia. Kiedy jeszcze warto przypomnieć sobie o właściwej podaży elektrolitów i jakie funkcje w organizmie pełnią? Czym kończy się ich nadmierna utrata?

Dlaczego powinniśmy uzupełniać elektrolity?

Przyjmujemy je wraz z wodą oraz pożywieniem i w ten sam sposób powinniśmy uzupełniać ich niedobory. Elektrolity bardzo łatwo utracić, co niestety może wiązać się z bardzo przykrymi konsekwencjami. Odpowiadają bowiem za prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu na podstawowym poziomie.

Elektrolity to nic innego jak jony soli, obecne w płynach tkankowych naszego organizmu oraz we krwi i osoczu. Mają za zadanie utrzymać odpowiednie napięcie w błonach komórkowych i przewodzić impulsy nerwowe pomiędzy komórkami. Jako jony dodatnie lub ujemne przyciągają cząsteczki wody i rozprowadzają je po całym ciele, odpowiadają też za prawidłową pracę mięśni, w tym niezaburzone funkcjonowanie mięśnia sercowego.

Elektrolity umożliwiają ponadto utrzymanie pH organizmu na odpowiednim poziomie. Najważniejsze elektrolity, o których mowa zwłaszcza w kontekście odwodnienia i letnich upałów, to jony sodu, potasu, magnezu i wapnia.

Niedobory elektrolitów – kiedy nam grożą?

W wyniku zachwiania równowagi elektrolitów, z organizmu płyną do nas takie sygnały, jak ogólne osłabienie, drżenie, bóle i przykurcze mięśni, zawroty głowy, nudności, senność i brak energii do działania, obrzęki kończyn spowodowane zatrzymaniem płynów, biegunki lub zaparcia, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie, a nawet paraliż. Niedobory elektrolitów bardzo szybko doprowadzają do odwodnienia, szczególnie niebezpiecznego u dzieci i osób starszych.

Do utraty elektrolitów może dojść w kilku sytuacjach. Zwykle słyszymy o wypacaniu ich w trakcie wysiłku fizycznego czy podczas upałów. Stan ten dodatkowo wzmaga spożywanie zbyt małej ilości płynów w ogóle, gorączka, infekcje wirusowe, prowadzenie rygorystycznej diety, wymioty lub biegunka, zażywanie leków moczopędnych i przeczyszczających, a także ciężka praca fizyczna czy sport wymagające dużego wysiłku. Przyczyną niedoboru elektrolitów jest również spożycie znacznych ilości alkoholu, co objawia się kacem.

Jak uzupełniać elektrolity, by nie dopuścić do osłabienia organizmu?

Podstawą jest spożywanie odpowiedniej ilości płynów, a więc przede wszystkim picie wody. W trakcie upałów i w okresie wzmożonego wysiłku fizycznego możemy pozwolić sobie na wodę wysoko zmineralizowaną (o ile jest dobra dla naszego zdrowia). Poza tym warto pić również soki pomidorowe, będące źródłem potasu, a od czasu do czasu sięgać po izotoniki. Ważne jest także to, co jemy. W razie niedoborów sodu do dyspozycji mamy sól.

Źródłem magnezu są z kolei orzechy, suszone owoce i pieczywo pełnoziarniste. Warto jeść również warzywa i owoce oraz dobrej jakości nabiał. W domu możemy przygotować własny izotonik – do wody wystarczy dodać miód, sok z cytryny i szczyptę soli. Jeśli zaś chcemy sprawdzić poziom elektrolitów w organizmie, posłuży nam do tego badanie zwane jonogramem. Możemy je wykonać, gdy podejrzewamy u siebie zaburzenia w funkcjonowaniu gospodarki wodno-elektrolitowej. Często, gdy zostaną już stwierdzone, lekarz zaleca przyjmowanie elektrolitów w tabletkach.