Liczba wypadków drogowych jest istotnie skorelowana z sennością w ciągu dnia. Większość wypadków i katastrof odbywa się w czasie, gdy poziom czuwania jest najsłabszy, czyli między 1 a 5 rano (np. wybuch w elektrowni jądrowej w Czarnobylu) lub gdy senność wyraźnie się zwiększa – między 14 a 16.
Problemy ze snem a ilość wypadków drogowych
„Rytm okołodobowy ma duże znaczenie dla sprawności psychoruchowej” – podkreśla dr n.med. Michał Skalski, psychiatra. „Senność wydłuża czas reakcji bez względu na doświadczenie kierowcy.”
Szczególnie odczuwają to pracownicy w systemie zmianowym, których naturalny rytm jest zakłócony. Taki tryb pracy powoduje bezsenność w nocy i nadmierną senność w ciągu dnia.
Pacjenci borykający się z bezsennością przewlekłą nie stanowią większego zagrożenia dla ruchu drogowego. Ich podstawowym problemem nie jest senność w ciągu dnia, lecz zwiększone pobudzenie. Potrzeba snu zostaje zminimalizowana i tak naprawdę nie mogą spać ani w nocy, ani w dzień. Utrzymywanie się takiego stanu jest niebezpieczne dla zdrowia. Może objawiać się w postaci dolegliwości somatycznych, nadciśnienia, depresji czy lęków. Tylko część pacjentów z bezsennością, która odczuwa senność w ciągu dnia, może być zagrożeniem dla bezpieczeństwa na drogach.
Największe zagrożenie stanowią kierowcy, którzy cierpią na nadmierną senność – hypersomnię, a szczególnie na narkolepsję. Choroba charakteryzuje się niespodziewanym, gwałtownym zaśnięciem, któremu może towarzyszyć także zwiotczenie mięśni. Narkolepsja jest traktowana jak okoliczność łagodząca w przypadku zaśnięcia kierowcy.
Jak odpowiednio przygotować się do dłuższej trasy?
Po pierwsze, nie można pozwolić sobie na zerwaną noc, szczególnie w przypadku osób z bezsennością. Nie wolno prowadzić auta, jeśli w nocy spało się 2 h. Podróż samochodem powinien poprzedzać co najmniej sześciogodzinny sen.
Po drugie, jeśli kierowca odczuwa nadmierną senność, powinien się zatrzymać i zrobić sobie przerwę. Jeżeli ma to miejsce między 14 a 16, wtedy najlepiej się zdrzemnąć. Poza tymi godzinami, senność może być spowodowana zmęczeniem, niedotlenieniem czy po prostu monotonią jazdy.
W przypadku problemów ze snem, bezsennością czy sennością w ciągu dnia, warto zwrócić się po poradę do lekarza.
Na podstawie artykułu autorstwa dr Michała Skalskiego „Wpływ bezsenności na wypadki drogowe”, powstałego na potrzeby serwisu www.nabezsennosc.pl.
„Zaburzenia snu jako problem społeczny i ekonomiczny”, K. Grabowski i J. Jakitowicz ISSN 1641-6007 Sen 2006, TOM 6, Nr 1, 41-46
