Trombocyty pełnią bardzo ważne funkcje w procesach krzepnięcia i tworzenia strupa. Podobnie jak krwinki białe i czerwone, należą do tzw. elementów morfotycznych krwi. Co jeszcze warto o nich wiedzieć?

Płytki krwi – ważne „drobiazgi”

W efekcie tzw. trombopoeazy w szpiku kostnym tworzą się płytki krwi – produkują je duże komórki zwane megakariocytami. Trombocytów jednak nie zalicza się do komórek sensu stricto – to raczej fragmenty komórek. Nie mają jądra, są dużo mniejsze np. od krwinek czerwonych i znacznie krócej od nich żyją – zwykle do 10 dni (1).

Zadanie płytek krwi polega przede wszystkim na uczestniczeniu w procesach krzepnięcia, formowania czopu hemostatycznego i hamowania krwawienia. Gdy tkanka zostanie przerwana, fibrynogen we krwi przekształca się w fibrynę, której cząsteczki (a właściwie włókna) tworzą rodzaj siatki. Siatka wyłapuje płytki krwi i krwinki czerwone, co w konsekwencji daje skrzep. Dalej pod wpływem mediatorów wydzielanych przez trombocyty formuje się trwała skrzeplina i dochodzi do zainicjowania procesów, które regenerują naruszoną tkankę. (2) Płytki aktywizują też do wzrostu mięśnie, naczynia i komórki tkanki łącznej, tzw. fibroblasty.

Kiedy warto badać płytki krwi?

Lekarz może skierować Cię na badanie płytek krwi, gdy występują pewne nieprawidłowości związane z krwawieniem. Co powinno Cię zaniepokoić? Kiedy warto oznaczać liczbę płytek krwi?

Zwróć uwagę na sińce – jeśli ostatnio pojawiają się często, przy nawet drobnych urazach lub jakby „znikąd”, zgłoś problem lekarzowi. Bądź czujna, gdy zauważysz, że czas krwawienia przy małych zranieniach się wydłuża. Skonsultuj ze specjalistą nawracające krwotoki z nosa, bardzo obfite miesiączki i wybroczyny, czyli czerwonawe, drobne ślady na skórze przypominające wysypkę. Wizyty u lekarza zawsze wymagają krwawienia z przewodu pokarmowego, np. krew w stolcu.

Wymienione objawy mogą wskazywać, że z pewnych przyczyn w organizmie jest za mało płytek krwi (tzw. trombocytopenia– małopłytkowość). Rzadziej trombocyty bada się przy podejrzeniu ich nadmiaru (trombocytoza). Nadpłytkowość najczęściej nie daje żadnych objawów, dlatego zwykle wykrywa się ją przypadkiem.

Płytki krwi poza normą – na co wskazują?

Prawidłowa liczba pytek liczby płytek krwi we krwi wynosi od 150 do 400 tys. na mikrolitr. (3)

Gdy trombocytów jest za dużo, istnieje ryzyko powstania zakrzepów naczyniowych, szczególnie po operacjach, badaniach inwazyjnych, krwotokach (4). Niewystarczająca liczba płytek krwi wywołuje krwawienia; towarzyszy niektórym chorobom szpiku, mononukleozie i chorobom autoagresywnym. Czasem odpowiadają za nią niedobory witamin z grupy B lub niektóre leki (5).

1. Wydawnictwo Czelej, http://www.czelej.com.pl/images/59_krawienia.pdf, dostęp: 22.09.2016
2. Jw.
3. Medycyna Praktyczna, http://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99884,morfologia-krwi, dostęp: 22.09.2016
4. Diagnostyka Laboratoryjna, http://diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/DL_4_2012._str_455-460.pdf, dostęp: 22.09.2016
5. Krakowska Okręgowa Izba Aptekarska, http://oia.krakow.pl/storage/Interakcje leków.pdf, dostęp: 22.09.2016

A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y