Czerniak to nowotwór, który co roku na całym świecie zbiera znaczne żniwo, a zapadalność na niego wciąż rośnie. Choć rzadko się o tym mówi, oprócz skóry, czerniak może też atakować błony śluzowe przewodu pokarmowego i gałkę oczną. Ze względu na szybki wzrost zmian nowotworowych, choroba ta cechuje się wysokim stopniem złośliwości, dlatego ważne jest, aby, nawet przy najmniejszych podejrzeniach jej występowania, od razu konsultować się z lekarzem.
Czerniak stanowi 2% wszystkich zachorowań na raka. Szacuje się też, że nowotwór ten występuje u 1 na 75 osób. Choć do niedawna czerniak był uznawany za chorobę nieuleczalną, obecnie, dzięki rozwojowi medycyny, z choroby można wyjść pod warunkiem, że zostanie wcześnie wykryta.

Kto jest szczególnie zagrożony wystąpieniem choroby?

• osoby, które narażone są na częstą ekspozycję na światło słoneczne (praca w słońcu bez zabezpieczenia kremem z filtrem UV, częste opalanie na słońcu),
• osoby korzystające z solarium,
• osoby o jasnej karnacji, o rudych włosach, piegowate, często ulegające oparzeniom słonecznym,
• osoby, które wyemigrowały z krajów słabo lub umiarkowanie nasłonecznionych do krajów o wysokim stopniu nasłonecznienia (ich skóra nie jest przyzwyczajona do działania tak wysokiego stężenia promieni UV),
• osoby pochodzące z rodzin dotkniętych tym nowotworem (zagrożenie czerniakiem może być genetyczne).

Objawy choroby

Czerniak może objawiać się zmianą wyglądu posiadanych znamion i pieprzyków lub powstawaniem zupełnie nowych. Najczęstsze objawy występujące w okolicach znamion, na które uskarżali się pacjenci, u których stwierdzono nowotwór, to:

• zgrubienie,
• powiększenie,
• swędzenie,
• zaczerwienienie znamienia i/lub miejsca wokół niego,
• krwawienie,
• zmiana kształtu.

Opinii lekarza powinny zostać poddane wszystkie niepokojące zmiany pojawiające się na skórze.

Czy moje znamię to czerniak?

Wstępne oględziny znamienia można wykonać już w domu. W tym celu należy posłużyć się popularną metodą, która polega na ocenie czterech cech znamienia ukrytych pod pierwszymi czterema literami alfabetu.

A – (z ang. asymmetry) – cecha związana z symetrią plam. Niegroźne znamiona mają zwykle łagodny, owalny kształt. Niepokojące zmiany to te, w których kształty są asymetryczne lub znamiona „wyginają się” w jedną stronę.

B (z ang. border) – ta cecha określa granice znamienia. Zmiany nowotworowe na skórze mają zwykle postrzępione, nierówne brzegi, niekiedy występują też na nich zgrubienia.

C – (z ang. colour) – znakiem charakterystycznym znamienia jest także jego kolor. Pomimo nazwy, barwa czerniaka nie musi być ciemna. Jeśli znamię zmienia barwę – na jakąkolwiek – jaśniejszą, ciemniejszą lub jest cieliste, może być to wynikiem nowotworu i należy niezwłocznie udać się do lekarza.

D – (z ang. diameter) – kolejna charakterystyczna cecha znamienia to jego wielkość. Lekarz powinien obejrzeć każdą zmianę skórną rozmiarem przekraczającą 5 mm.

Jak chronić się przed czerniakiem?

• Piękna opalenizna, szczególnie w lecie, jest niezwykle pożądana, nie pozwól jednak, by chęć jej posiadania przyćmiła zdrowy rozsądek!
• Przed dłuższą ekspozycją na słońce, ZAWSZE używaj kremów z odpowiednim filtrem.
• Zrezygnuj z solarium. Jeśli już musisz się opalić, rozważ zdrowsze i bezpieczniejsze sposoby na uzyskanie złotej skóry, jak chociażby nakładanie samoopalaczy lub opalanie natryskowe (Air Brush Tanning).
• Nie zapominaj o monitorowaniu wszelkich zmian skórnych i kontrolnych wizytach u lekarza.

Pamiętaj – zdrowie jest najważniejsze!