Spojówki to bardzo cienkie i wrażliwe błony śluzowe, dzięki którym możliwe jest utrzymanie odpowiedniego środowiska chemicznego w oku, jego nawilżanie oraz usuwanie zanieczyszczeń. To w nich bowiem znajdują się gruczoły łzowe, śluzowe i tłuszczowe. Gdy dochodzi do zapalenia spojówek obserwuje się takie objawy jak: przekrwienie gałek ocznych i powiek, światłowstręt, ból, silne łzawienie, obrzęk, pojawienie się wydzieliny ropnej lub śluzowo-ropnej, pieczenie, swędzenie czy wrażenie posiadania w oku ciała obcego. Wyróżniamy kilka rodzajów tej choroby, do najczęstszych należy zapalenie alergiczne i bakteryjne.
Rodzaje zapalenia spojówek
Alergiczne zapalenie spojówek występuje głównie sezonowo, przede wszystkim w okresie wiosennym, podczas pylenia roślin i idzie w parze z katarem siennym. Pojawia się też w przypadku uczulenia na kurz, roztocza, sierść, kosmetyki, lekarstwa czy środki chemiczne. Może mieć także charakter przewlekły, gdy towarzyszy atopowemu zapaleniu skóry lub, gdy pacjent jest uczulony na alergeny całoroczne. Do objawów zaliczamy pieczenie, swędzenie, łzawienie, przekrwienie i obrzęk. Niekiedy ustępuje nawet po kilku godzinach i jest niegroźne, co nie oznacza jednak, że można je lekceważyć. Leczenie polega na podawaniu leków antyhistaminowych i na przerwaniu kontaktu z czynnikiem uczulającym.
Zapalenie o charakterze bakteryjnym jest zwykle spowodowane przez paciorkowce i gronkowce. Może być ostre lub przewlekłe. Towarzyszy mu ropna wydzielina, przekrwienie, obrzęk. Objawy te są o wiele silniejsze przy ostrym niż przewlekłym zapaleniu. W leczeniu stosuje się krople antybiotykowe o działaniu bakteriobójczym. Ponieważ jednak choroba ma tendencję do samoograniczania się i samowyleczenia, leki te służą głównie skróceniu występowania stanu zapalnego. Okulista najczęściej nie wykonuje też badań bakteriologicznych, ponieważ zwykle i tak niczego one nie wykazują. Zapalenie trwa od 5 do 7 dni.
Niebezpieczniejsze i bardziej uciążliwe jest wirusowe zapalenie spojówek. Trwa ono zwykle około 3 tygodnie, przy czym jest bardzo zakaźne i występuje w formie epidemii. Do zakażenia dochodzi kontaktowo. Adenowirusy, które są główną przyczyną choroby, atakują głównie jesienią i zimą, dlatego zapalenie często pojawia się przy okazji chorób górnych dróg oddechowych i towarzyszy mu powiększenie przyusznych węzłów chłonnych. Poza silnym bólem, znacznym przekrwieniem, łzawieniem, obfitą wydzieliną surowiczą, obrzękiem i światłowstrętem, pojawiają się także zmiany w rogówce. Okulista decyduje o podaniu odpowiedniego leku. Po wyleczeniu, które zwykle następuje po kilku tygodniach, wskazane są kontrole, zwłaszcza, że nacieki na rogówkę mogą utrzymywać się nawet do sześciu miesięcy.
Do zapaleń infekcyjnych, poza bakteryjnym oraz wirusowym zaliczamy jeszcze zapalenie grzybicze, występujące dość rzadko i wiążące się z osłabieniem organizmu długotrwałą chorobą lub terapią antybiotykami. Typem infekcyjnym oraz równie rzadkim jest chlamydiowe zapalenie spojówek, mające bezpośredni związek z chorobą weneryczną.
Do nieinfekcyjnego zapalenia spojówek zaliczamy z kolei (poza alergicznym) zapalenie proste, spowodowane rozmaitymi czynnikami fizycznymi i chemicznymi, takimi jak chociażby wiatr, dym, pył, światło czy gaz. Może do niego dojść również w wyniku niewłaściwego doboru szkieł kontaktowych czy nieskorygowanej wady wzroku. Zapalenie pojawia się czasem także przez nerwicę i brak snu. Nierzadko jest konsekwencją zespołu suchego oka.
Co pomoże, a co zaszkodzi?
O oczy, tak wrażliwy organ naszego ciała, powinniśmy dbać na bieżąco, nie tylko wtedy, gdy już wystąpią uporczywe i niepokojące objawy zapalenia spojówek czy innych chorób. Rutynowe kontrole, których częstotliwość uzależniona jest od naszej wady wzroku, są obowiązkowe w przypadku osób noszących okulary czy soczewki kontaktowe. W przypadku tych ostatnich należy szczególnie stosować się do wymogów higienicznych i regularnie wymieniać soczewki na nowe. Na co dzień dbajmy o to, aby nasze oczy były cały czas wystarczająco dobrze nawilżone, nie przemęczajmy narządu wzroku nieprzerwaną pracą przy komputerze i zapewnijmy sobie odpowiednie warunki do pracy. Nośmy okulary przeciwsłoneczne, które ochronią nas przed szkodliwym promieniowaniem przy nadmiernej ekspozycji na słońce.
Gdy już zauważymy pewne objawy zapalenia, udajmy się do lekarza okulisty. Przed wizytą nie przemywajmy oczu naparem z rumianku – jest to popularny błąd. Taki zabieg jedynie utrudni lekarzowi postawienie diagnozy, a nam w niczym nie pomoże. Nie pocierajmy oczu, nawet kiedy bardzo swędzą i pieką – w ten sposób możemy tylko spotęgować objawy. Ropę usuwajmy jedynie jednorazowym patyczkiem z wacikiem. Na czas choroby zrezygnujmy z basenu i wyjmijmy soczewki kontaktowe. Panie powinny darować sobie także makijaż, który zresztą i bez choroby może stanowić dla oczu zagrożenie, jeśli nie zostanie dokładnie zmyty. Na koniec pamiętajmy również o tym, aby przy dawkowaniu i stosowaniu leków dokładnie wypełniać zalecenia lekarza. Nie przerywajmy leczenia na własną rękę, nawet, jeżeli wydaje nam się, że objawy ustąpiły.
